Rozmowa z Wiesławem Pikułą, wójtem Gminy Cyców
e-pojezierze.pl: Zbliżamy się do końca kadencji. Czy można ją zwięźle podsumować? Jaki był ten czas dla gminy Cyców. Na ile udało się zrealizować założenia, jak przebiegło wykonanie zadań inwestycyjnych planowanych i realizowanych przez ten okres?
Wiesław Pikuła: Ostatnie 5. lat było trudnym czasem nie tylko dla gminy Cyców, ale dla wszystkich samorządów ponieważ mieliśmy pandemię Covid-19 i wojnę na Ukrainie. To mocno oddziaływało na naszą sytuację. Jednak dzięki temu, że planujemy wszystkie inwestycje kilka lat do przodu, mamy przygotowywane strategie i kierunki rozwoju, udało się zrealizować większość planów.
W kadencji 2018-2024 chcieliśmy polepszyć warunki życia mieszkańców i stworzyć gminę przyjazną dla osób odwiedzających nas. Stąd pomysł i realizacja Gminnego Centrum Sportu i Rekreacji. Ta nasza największa inwestycja jest już na ukończeniu. To kompleks sportowo-rekreacyjny, który kosztował gminę 17 mln zł. Będą tam boiska trawiaste, jak i ze sztuczną nawierzchnią, zaplecze socjalne, sale odnowy, sale treningowe. Do tego sala konferencyjna, kręgielnia, bilard, kino czy kącik zabaw dla dzieci. Na zewnątrz park linowy dla dzieci i dorosłych, minigolf, skatepark, place zabaw, grill. Ta duża inwestycja ma służyć naszym mieszkańcom, ale także osobom odwiedzającym naszą gminę.
Wcześniej rozpoczęliśmy także prace nad dokumentacją w celu przeprowadzenia renowacji starego, zabytkowego kościoła w Cycowie oraz remontu Kirchy tj. byłego kościoła ewangelickiego w Cycowie Drugim.
Oprócz tego główne, najbardziej znaczące działania wykonaliśmy w kierunku remontów i budowy dróg lokalnych. Kupiliśmy we własnym zakresie sprzęt, przeszkoliliśmy ludzi, którzy wcześniej pracowali w wodociągach, przy remontach dróg czy przy kanalizacji. Dodatkowo zatrudniłem chyba trzy osoby, które wcześniej pracowały przy budowach dróg. Dzięki temu mamy własną ekipę wyposażoną w sprzęt – koparki, dwie równarki, dwa walce, dwa rozścielacze do asfaltu. Mają zestaw do renowacji dróg i renowacji powierzchniowych. Dzięki temu drobne ubytki i większe roboty w zakresie napraw nawierzchni wykonujemy sami na bieżąco. Utwardzenia powierzchniowe to nie są bardzo trwałe powierzchnie na lata, ale dają komfort poruszania się przez 2-3 lata, a w tym czasie staramy się wykonać już właściwą nawierzchnię bitumiczną.
Kolejnym ważnym kierunkiem naszych działań jest utrzymanie i rozwój oświaty. Mamy na terenie gminy 6 szkół podstawowych. Starałem się w tych wszystkich szkołach stworzyć podobne warunki do tych, które są w szkole w Cycowie. A to dlatego, żeby rodzice z odległych miejscowości nie przysyłali dzieci do Cycowa, tylko żeby te dzieci uczęszczały do szkół na miejscu. To jest bardziej wygodne dla dziecka i oszczędniejsze dla gminy. Dzięki temu w szkołach wiejskich w klasach 1-3 zwiększa się ilość dzieci. A my nie musimy tworzyć kolejnych oddziałów w ZS w Cycowie, dublować etatów nauczycielskich i dowozić dzieci do dalej położonych szkół. To są konkretne oszczędności dla gminy. Dzięki takiemu podejściu zaoszczędziliśmy 2 mln zł. Natomiast nie zwiększa się ilość dzieci w ZS w Cycowie, co rodzi pewne protesty. Ale mam nadzieję, że ludzie to zrozumieją.
Bardzo mi zależy na tym, żeby gmina się rozwijała i żeby ludzie chcieli tu mieszkać. Dlatego robię wszystko, żeby zachęcić ich do mieszkania nie tylko w Cycowie, ale na terenie całej gminy. Stąd inwestycje w drogi, wodociągi, świetlice i właśnie w oświatę. To sprawia, że te małe miejscowości się nie wyludniają, a wręcz przeciwnie. Na przykładzie Świerszczowa, który kiedyś był dużą osadą i zaczął się wyludniać. Po wybudowaniu szkoły z halą gimnastyczną teraz już uczy się tam 120 dzieci, miejscowość stała się atrakcyjniejsza do zamieszkania i ludzie zaczęli się tam budować. To taki przykład na to, że stawiamy na równomierny rozwój całej gminy.
Robimy to właśnie między innymi poprzez inwestowanie w szkoły, w których porobiliśmy remonty, zakładamy fotowoltaikę, pompy ciepła, wiatraki, z czasem może także magazyny energii. Dążymy do tego by szkoły kosztowały nas jak najtaniej, a docelowo by były samowystarczalne energetycznie. Takie doświadczenia zdobyliśmy budując od podstaw cały kompleks szkolny w Świerszczowie. W szkole nie ma kotłowni, zainstalowaliśmy za to fotowoltaikę o mocy 40 kW. I na energii odnawialnej opiera się całe ogrzewanie szkoły. Budujemy także 2 hale sportowe w Stawku i Garbatówce również korzystające z odnawialnych źródeł energii. To są te inwestycje, które podnoszą atrakcyjność gminy.
W okresie ostatnich 5 lat wydaliśmy na inwestycje ok. 77 mln złotych. W tej kwocie zrealizowaliśmy także m.in. budowę i modernizację dróg oraz oświetlenia drogowego, budowę oczyszczalni ścieków w Cycowie, sieci wodociągowych. Wyremontowaliśmy kompleks boisk Orlik w Cycowie.
Rocznie budujemy od 6 do 10 km gminnych dróg asfaltowych, a remontujemy od kilkunastu do kilkudziesieciu kilometrów dróg.
Ze środków zewnętrznych w tym czasie pozyskaliśmy ponad 50 mln.
A co uznałby Pan za największy sukces swojej pracy tych kilku lat?
WP: Realizacja inwestycji jaką jest Gminne Centrum Sportu i Rekreacji.
Bardzo ważne dla mnie również jest przygotowanie dokumentacji i rozpoczęcie remontu zabytkowego kościoła w Cycowie. Kościół jest to obiektem zabytkowym klasy 0, który przyciąga turystów, ale ma także wartość sentymentalną dla mieszkańców. Dach już wymieniony, a budynek przygotowany do renowacji. Na razie nie ma środków finansowych, więc czekamy na KPO, tam będą środki na takie cele i z nich będziemy chcieli skorzystać.
Wykonaliśmy także, przy współpracy z Konserwatorem Zabytków, dokumentację remontu kirchy. W tym roku będziemy już wymieniać dach. Docelowo planujemy wykorzystywać ten budynek wielofunkcyjnie przez lokalne stowarzyszenia, zespoły, mieszkańców m.in. jako kino, miejsce spotkań czy występów.
Ale chyba nie wszystkie plany udało się zrealizować w 100 procentach?
WP: Potrzeby są ogromne. Niestety nie udało się nam zrealizować chodników przy drogach wojewódzkich. W tym celu gmina wykonała dokumentację i chciała wesprzeć finansowo te inwestycje. Jednak dotychczas to się nie udało.
Ścieżka rowerowa z Cycowa do Bark. To bardzo uczęszczana droga i ścieżka jest konieczna. Także ścieżka rowerowa wzdłuż j. Uściwierz.
Głównym powodem, poza czynnikami niezależnymi od nas, jest bark wystarczających środków finansowych. Bardzo duża część budżetu jest przeznaczona na bieżące funkcjonowanie i niewiele zostaje na inwestycje. Stąd staramy się gospodarować bardzo rozsądnie i oszczędnie. Pozyskujemy środki, tam, gdzie to możliwe, odzyskujemy VAT.
Od dłuższego czasu gmina stawia na rozwój turystyki. Co udało się w tym kierunku zrobić i jakie są efekty tych działań?
Prowadziliśmy dla mieszkańców szkolenia nt. możliwości zarabiania na turystyce, tworzenia gospodarstw agroturystycznych. Już to idzie w tym kierunki. Mamy duży ośrodek - gospodarstwo „Marynka”, gdzie można skorzystać z noclegów i wielu atrakcji organizowanych na miejscu.
Kolejne gospodarstwo, o którym chcę wspomnieć to Stajnia Lasanda p. Joanny Cygan, gdzie można pojeździć konno, czy skorzystać z hipoterapii i innych atrakcji.
Nasze działania zmierzają do uatrakcyjniania gminy i wspierania takich inicjatyw. Zrobiliśmy już trochę, ale ciągle mamy dużo do zrobienia.
W gminie Cyców od dawna zwracano dużą uwagę na inwestycje w OZE. Na jak to wygląda na dzisiaj?
WP: Realizowaliśmy w gminie dofinansowania zakupu i instalacji systemów solarnych do podgrzewania wody, z którego skorzystało wielu mieszkańców gminy. Dzisiaj praktycznie w większości domów korzysta się z tych systemów. A co roku zakładanych jest około 100 kolejnych.
Zrealizowaliśmy projekt dofinansowania zakupu i instalacji pieców na biomasę na 8 mln zł. Zwłaszcza w dobie odchodzenia od węgla i gazu był to projekt bardzo korzystny dla mieszkańców.
Wreszcie każda nasza inwestycja uwzględnia korzystanie z OZE, o czymmówiłem choćby na przykładzie inwestycji oświatowych.
Infrastruktura drogowa. Wydaje się, że tutaj wygląda to dobrze. A jak wygląda to ze strony urzędu? I jakie kolejne plany remontów i dużych inwestycji?
WP: Przed nami już w najbliższym czasie realizacja wspólnej inwestycji z Zarządem Dróg Wojewódzkich, którą jest budowa ronda w Głębokim. Już podpisaliśmy umowę na kwotę około 8,5 mln zł, z czego gmina dołoży 1 mln zł.
Oświata to bardzo istotny element w każdej gminie, ale też bardzo duże obciążenie dla budżetu. Jak wygląda to w gminie Cyców?
WP: Niestety do oświaty dokładamy więcej niż dostajemy subwencji oświatowej. W ubiegłym roku dostaliśmy trochę ponad 9 mln subwencji, a wydaliśmy z budżetu prawie 20 mln zł. Niestety ta sytuacja cięgle się pogarsza, zwłaszcza w ostatnich latach. Zobaczymy czy teraz, przy planowanych podwyżkach dla nauczycieli wzrost subwencji pokryje wzrost kosztów utrzymania oświaty. Jednak mimo to nie staramy się oszczędzać na płacach czy na innych wydatkach na oświatę. Korzystamy z wszystkich możliwych programów, które pomagają poprawiać funkcjonowanie szkół. W ostatnich 9 latach wydaliśmy 24 mln 230 tys. zł na różnego rodzaju projekty, do których mogliśmy dostać dofinansowania, a dostaliśmy na nie 11 mln zł. dofinansowań ze źródeł zewnętrznych. Mamy szkoły wyposażone często dużo lepiej, niż szkoły w miastach. Skorzystaliśmy z dofinansowań na wyposażenie pracowni internetowych i poprawę internetu, wyposażenie labolatoriów, dodatkowe zajęcia dla dzieci czy podniesienie kompetencji nauczycieli.
Obecnie również prowadzimy projekty dla dzieci i nauczycieli. Oczywiście, zanim przystępujemy do projektu, konsultujemy potrzeby z nauczycielami i uczniami.
Podstawy poborów nauczycieli w naszej gminie są często wyższe kwoty, niż w innych gminach. Wprowadził także dodatki finansowe dla wychowawców tych klas, w których jest ponad 22 dzieci w kwota 550 zł. Jeżeli w klasie jest mniej niż dzieci to ten dodatek wynosi 300 zł.
Gmina to nie tylko urząd. Gmina to ludzie, którzy ją tworzą, tu żyją, mieszkają, realizują swoje pasje. Jak wygląda ta oddolna aktywność tutaj. Jak jest wspierana?
WP: Gmina to ludzie, ludzie to gmina. Staramy się dla nich uatrakcyjnić mieszkanie i funkcjonowanie tutaj. Głównie opieramy się na Kołach Gospodyń Wiejskich i OSP, ale też na innych stowarzyszeniach. Wprowadziliśmy zasadę, że jeśli jakaś organizacja stara się o dofinansowanie swoich działań środkami zewnętrznymi, a jest potrzeba wkładu własnego, to gmina dofinansowuje je w ramach tego wkładu. Często właśnie najpierw trzeba takie działania sfinansować, a dopiero później starać się o ich zwrot. Więc my wtedy udzielamy pożyczki na całość, a jeśli jest potrzeba pokrywamy wkład własny, w ten sposób wspierając te działania.
Co roku ogłaszamy konkurs na realizację zadań innych przez stowarzyszenia, które wspieramy finansowo. Aktywnie korzystają z tego choćby klub „Błękitni” Cyców, czy klub „Aroka” ale też inne.
Mieszkańcy włączają się w bezpośrednie wybory realizowanych działań lokalnych. Od wielu lat funkcjonuje fundusz sołecki, w ramach którego realizowane są te rzeczy, o których decydują bezpośrednio mieszkańcy. W ciągu 5 lat fundusz sołecki to 6 mln 600 tys. zł. o których zdecydowali sami mieszkańcy.
Jakie są plany inwestycyjne na bliższą i dalszą przyszłość?
WP: Zgodnie z postulatami mieszkańców to jest budowa chodników przy drogach gminnych i powiatowych.
Przed nami także budowa oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej w Wólce Cycowskiej. Otrzymaliśmy na to dofinansowanie w kwocie 6 mln 650 tys. zł. Teraz sporządzamy dokumentację projektową i jeszcze w tym roku chcemy to realizować.
Żeby zagospodarować to, co mamy – Gminne Centrum Sportu, kilka hal sportowych czy zespół boisk Orlik przekształciliśmy Dom Kultury w Gminne Centrum Kultury i Sportu, podmiot, który będzie tymi zasobami zarządzał.
Tworzymy Gminną Spółkę Komunalną, która będzie odbierać śmieci od mieszkańców. Obecnie to zadanie realizuje firma zewnętrzna wyłoniona w drodze przetargu, a chcemy realizować to we własnym zakresie właśnie dzięki spółce komunalnej. Chcemy, żeby jak najwięcej środków finansowych pozostawało tutaj, w gminie, w naszych firmach, u naszych mieszkańców.
Dziękuję za rozmowę.
Tomasz Pastuszak
